Gielddahoavda Päivi Kontio evttoha buorádusaid Norggas bargi vearuhussii

Ohcejoga gielddahoavda Päivi Kontio oassálasttii golggotmánu loahpas Norgga Álttás Davvikalohta geasuheaddjin -konferánsii, gos earet eará gieđahalle rádjejohtima hehttehusaid. Kontio muitalii sáhkavuorustis rádjerasttildeaddjiid váttisvuođaid birra ja evttohii čovdosiid byrokratiija geahpedeapmái.

Davviriikkalaš vearrosoahpamuššii laktojuvvui 1990-logu loahpas lassibeavdegirji, mii dievasmahtii soahpamuša artihkkaliid 15 ja 19 ja meroštalai rádjerasttideaddjiid vearuheami prinsihpaid.  Rádjerasttildeaddjin gehččojuvvo olmmoš, guhte orru bissovaččat Suoma, Ruoŧa dahje Norgga riikkarájá ránnjágielddas ja bargá nuppi riikkas, gielddas mii lea maid riikkarájá ránnjágielda.

Lassibeavdegirjji mielde rádjerasttildeaddjiid vearuhus spiehkkasa rádjabargiid vearuhusas. Rádjabargi lea olmmoš, gii fitná barggus ránnjáriikkas, muhto ii ása rádjegielddas. Ovdal jurddašuvvui ahte rádjejohtinsystema álkidahtášii bargiid árgabeaivvi ja geahpedivččii byrokratiija.

– Geavatlaččat dáhpáhuvai nuppe láhkai: systemas šattai moalkái, ja rádjerasttildeaddjit báhce guovtti riikka hálddahuslaš systemaid gaskii, šálloša Kontio. – Go sosiálafuolahus ii leat heivehuvvon oktii vearuhusain, de fertejit rádjerasttildeaddjit dál dikšut áššiid guovtti buohtalas kantuvrras ja máksit bákkolaš mávssuid goappáge riikii.

Lassibeavdegirji šattai dalle rádjegielddaid álgaga vuođul, daningo lei ballu ahte vearrosisaboađut mannet ránnjáriikkaide.

– Dál lea dilli rievdan. Systema mii galggai nannet boaittobeale guovlluid eallinfámu, lea nappo šaddan hehttehussan bargofámu sirdašuvvamii riikkas nubbái ja guovlluid geasuhanfápmui.

Ovdamearkka dihte Ohcejoga gielda sáhtášii almma dálá rádjerasttildeaddjiid vearu leat beroštahtti orrunsadji sidjiide, geat háliidit ávkkástallat Norgga beale buriid bargovejolašvuođaid, muhto ássat ain Suomas.

Päivi Kontio evttoha, ahte dál livččii áigi bargagoahtit dan beales, ahte rádjerasttildeaddjiid vearrosisaboađuid juohkáseapmi geahčaduvvo ođđasit stáhtaid ja gielddaid gaskka.

– Seammás sáhtášii geahpedit rádjerasttideaddjiid guoski byrokratiija ja ásahit sin ovttaárvosaš sajádahkii rádjabargiiguin. Livččii buorre, jos rádjerasttildeaddjiid vearuheami lassibeavdegirji – mii duohtavuođas lea šaddan rádjehehttehussan – ođđasit geahčaduvvošii ja gávdnošedje čovdosat, mat buorebut vástidit otnáža duohtavuođa.

– Dán barggus mii sáhttit ohcat málliid daid riikkain mat juo leat mearridan ášši. Mun namuhan ovdamearkan Ruoŧa ja Danmárkku málle, mas vearrosisaboađuid sirdin ii čovdojuvvo ovttaskas rádjerasttildeaddji, muhto stáhtaid dásis.

Ohcejoga gieldda ulbmil lea oažžut ođđa ássiid gildii.

– Unna gielddas eai leat nu ollu bargosajit, muhto go geahččá Davvi-Norgga guvlui, de bargovejolašvuođat olu viidot. Vejolašvuohta dasa, ahte sáhttá orrut Suomas, muhto bargat Norggas, lea midjiide vealtameahttun ovdamunni ja ráhkada deike fárrejeaddjiide áibbas ođđa vejolašvuođaid, deattuha Päivi Kontio.

Lassedieđut

Gielddahoavda
Päivi Kontio
040 744 7630
paivi.kontio@utsjoki.fi