Vappu Susi: "Buoremus leamašan skábmaáiggi seavdnjatvuohta, čuovga ja ivnnit"

Vappu Susi fárrii mannan borgemánus Pirkanmaa guovllus Ohcejohkii. Son oaččui ovtta jagi sadjásašvuođa goalmmátluohkkálaččaid ja govvadáidaga oahpaheaddjin. – Dáppe gávdnon guhkit sadjásašvuohta lei duođaid lihkolaš ášši, dasgo máddin leamašan fállun dušše oanehis sadjásašvuođat, muitala Vappu.

Vistige gávdnui álkit Facebook Ohcejohka-joavkku bokte. – Go rektor riŋgii ja muitalii, ahte mu áigot válljet, de almmuhin ahte boađán, jos gávnnan vistti. Guđđen Ohcejohka-jovkui almmuhusa vistedárbbus ja farga ožžonge dieđu dálus, mii lea láigohanláhkai. Das lean ássan dál iežan beatnagiiguin.

Smávva skuvla lea lávga searvvuš

– Loavttán barggustan hui bures. Smávva skuvlasearvvuš lea nu somás báiki oahpahit ja bargat, muitala Vappu. – Buohkat šadde jođánit oahpisin– sihke bargit ja máŋgasat dainge oahppiin, geaid in ieš oahpat. Liikon smávva skuvllaide. Máddin dakkárat eai váidalahtti gal olus šat gávdno.

Leatgo mánát earáláganat máddin ja davvin? – Ainjuo dan earu lean fuomášan, ahte mánát máhttet gárvodit dáppe dálkki mielde. Lihkadeapmi luonddus manná bures, lei dal makkár siivu ja dálki beare. Máddin ná ii vealttakeahttá leat, baicce mánáid reaidduid galgá máŋgii dárkkistit ovdalgo olgun lihkadeami duoddu evttohit. Lea somá, go buohkain leat liegga ja goike biktasat, mas dieđusge giittus gullá mánáid váhnemiidda.

Áiggeájit ja ustibat leat gávdnon

– Liikon guobbariid čoaggit, čuoigat ja lihkadit ollu olgun beatnagiiddánguin. Dáppe lea fiinna luondu ja Norgga bealde sáhttá johtit Jiekŋameara duovdagiin.

Liikon goarrumis ja finan giliviesu Giissá goarrunsearvvis oktii vahkus goarrumin ovttas earáiguin. Vuodjanhálla ja girjerádju leat dasttán skuvlla bálddas, nu ahte lea álki fitnat vuojadeamen ja girjerájus, go buot lea das lahka.

Ustibiid Vappu lea gávdnan áiggeájiid bokte. – Juo ovdal go fárrejin deike, munnje válddii Facebook-almmuhusa geažil oktavuođa olmmoš, guhte fálai iežas veahkkin dikšut dárbbu mielde beatnagiiddán. Dáppe moai letne šaddan verddežat ja son veahkeha mu beatnagiid olgun finaheamis. Olbmuide oahpásmuvvá dáppe álkit.

Vappu stuđere sámegiela, mii lea gieldda nubbi virggálaš giella. – Mu mielas lea fiinna ášši, ahte bargoaddi fállá sámegiela gurssa ođđa bargiide. Mis lea hui somás joavku ja erenomáš buorre oahpaheaddji. Lean stuđeren ollu gielaid, muhto ná buorre gursii in dáidde leat ovdal oassálastán. Sámegiela diimmut leat okta vahku suohttasamos bottuin.

Buoremus lea albma rivttes seavdnjatvuohta

Mii Ohcejogas leamašan buoremus? – Diehttalas dát birastahtti luondu ja jagiáiggit. Liikon hui ollu skábmaáiggis, vaikko ovddalgihtii ledjen vehá gealdagasas, go in lean skápma seavdnjatvuođa ovdal vásihan, muitala Vappu. – Muhto seavdnjatvuohta leige ráfáidahtti áigi, mas lei njulgestaga ealáskahtti váikkuhus. Oaččui ráfis leat njoahci dahje dagakeahttá maidige. Iige šiljus lihkadettiin dárbbaš gállolámppá, jos fal veháge mánnu čuovgá. Nuppe dáfus skábmaáiggi čuovggat ja ivnnit ledje fiidná: mánnu ja násttit oidnojit bures, go olbmo dagahan čuovga ii leat liiggás. Maiddái skábmabeivviid ivnnit leat duođaid čábbá.

– Deike fal geahččaladdat, jos Ohcejohka geasuha!, ávžžuha Vappu. – Munnje leamašan hui fiinna vásáhus ássat ja eallit dáppe.