Ismo Manninen vuovdá design-gievkkaniid rájá nuppe beallái Norgii

Ismo Manninen lea 61-jahkásaš gáregasnjárgalaš fitnodatolmmoš. Su bearrašii gullet eamit Terttu ja guokte ráves nieidda, geat leaba jo vuolgán vásihit máilmmi fearániid. Mannisat fárrejedje Gáregasnjárgii 2001. Ismo lea álgoálggus eret Roavvenjárggas ja Terttu fas Ranuas. Soai ásaiga ovdal Ohcejohkii boahtima Tamperees ja Kotkas. Doppe Ismo barggai Sotka-gievkkaniid márkanastinhoavdan.

Mii buvttii pára Ohcejohkii? – Na ieš lean álo liikon leat dáppe davvin, dolin ledjen ollu áhčiin guollebivddus Deanus. Dat lei muhtunlágan alimus boddu geasis, go bessen deikke bivdit guoli, Ismo álggaha.

Sihke guolástanmátkkit ja maid barggut váikkuhedje dasa, ahte davvi bivdalii mu fárrosis ain dávjjibut: – Lean bargan buot buohkanassii 40 jagi stohpogálvosuorggis. Roavvenjárggas lei dán sullasaš buvttadanlágádus 1980-logus. Juo dalle vuvde dán guvlui vuosttas gievkkaniid ruovdegávppiid bokte, Ismo čielggasmahttá.

Gárvves gievkkaniid buktin davás bohciidahtii jurdaga das, ahte jos mat gievkkaniid gárvvistivččiige davvin ieš. – Sotka-gievkkanin álggaheimmet dáppe Ohcejogas. Háliideimmet gárvvistit iežamet buktaga nu buriin materiálain, go fal vejolaš. Galhan dien nuppástuvvanmuttus golihedje máŋga jagi. Seammás oahpahalaimet ekonomiijahálddašeami, ruhtajohtolaga Norggas ja rádjegávppi geavadagaid, Ismo muitala.

Dál Karigaskeittiöt Oy gárvvista design-gievkkaniid ja dábálaš gievkkaniid eanáš Norgga gálvojođu várás. Jearru lea, ja Ismo muđuige rámiida Finnmárkku fitnodatdoaibmanguovlun: – Finnmárkku guovllus leat sullii 80 000 olbmo, 250 kilomehtera viidodagas lea ollu máksinnávccalaš olbmot, guđet ostet min buktagiid ja sáhtášedje leat beroštuvvan oastit earáge doalvunbuktagiid Suoma bealde. Min nannosamos ekonomiijaguovlu lea Hámmerfeasta, muhto mii jođihit gálvvuid maid Álahedjui, Guovdageidnui, Detnui, Čáhcesullui ja Girkonjárgii. Jearru lea, mii gal jođihit golbma gievkkana juohke vahku, Ismo muitala duhtavažžan.

Dieđusge rádjegávpái laktásit maid hástalusat. – Guhkes gaskkat geahpedit ekonomalaš govčču, vaikke fitnodatdoaibma muđui addáge dietnasa. Dálkkit ja geainnuid ortnet váikkuhit gálvvuid doaimmaheapmái, muhto maiddái doaladumiide; olbmot leat hárjánan dasa, ahte dát buktet hástalusaid ja sii nagodit vuordit gálvvuid doaimmaheami. Lassin čeahpes gieddevuovdi, gii máhttá dárogiela, lea hui váttis gávdnat, Ismo šuohkiha.

Karigaskeittöt addá barggu dál čieža olbmui. Man álki dahje váttis lea leamašan dábálaččat rekruteret bargiid? – Lea hástaleaddji fidnet bargi, gii dovdá gálvofitnodatdoaimma, háliida ássat dáppe ja máhtášii vel dárogiela. Duđahahtti bures mii leat goittotge fidnen bargiid, muhto muhtin veardde bargit leat molsašuvvan.

Naba leago álki searvat Norgga gálvojohtui? – Galhan dát viessogálvvuid fitnodatdoaibma Norgii lea dihto láhkai molsašuddan. Eat leat goittotge riegádan ákšu gieđas, ja leat oahppan ollu namalassii meattáhusaid bokte maŋimuš moaddelogi jagi áigge. Maid gánneha bargat, mo logistihkka doaibmá ja nu ain ovddos. Mii jođihit buktagiid goit bures, ja olbmot dahjege áššehasat doppe leat seammaláganat do dáppege. Giellačuolbma lea stuorámus hástalus, muhto lihkus mis leat bargit, geat hállet dárogiela. Dát lea veahkehan hui ollu, Ismo deattuha.

Ohcejogas leat dál golihan 20 jagi. Mo bearaš lea dáppe loaktán ja mo eallin nuppástuvai go fárriidet Ohcejohkii? – Dathan gal nuppástuvai! Álggus stuorámus fuolla lei ekonomiijas, go lei vel eahpesihkkarvuohta das, makkár vuođu ala mii leat buvttehan. Muhto eallin lea dáppe ráfálabbo, dáppe lea eará guovlluid ektui lotkadat eallinvuohki. Dáppe ii maiddái leat rihkolašvuohta, lea dorvvolaš ja dáppe lea buorre bajásgeassit mánáid, Ismo logahallá ja joatká: – Ohcejohka lea buorre báiki ássat dakkárii, gii loaktá luonddus. Dáppe buot lea buhtis, ja áiggeájit leat lahka.

Leigo Ohcejohkii álki ásaiduvvat? – Ásaiduvvama álkidahtii ollu dat, ahte guovlu lei munnje ovddalgihtii oahpis guolástanmátkkiid dihte. Maid gávpealmmájin ledjen johtán dáppe muhtin háviid, mun ledjen iešalddes juo oahpes olmmoš dáppe. Eamit lea lassin aktiivvalaš gilisearvedoaimmain, ja moai letne ovdamearkka dihte álggu rájes leamašan mielde hutkamen iešguđegelágan dáhpáhusaid dáppe. Buot dát iešalddes čanai munno ja báikki olbmuid dihto láhkai oktii, Ismo govvida.

Makkár báiki Ohcejohka lea de fitnodatolbmui? Maid hástalusaid fitnodatolmmoš deaivida Ohcejogas? – Gielda lea dainna láhkai erenoamáš ja áidnalunddot, ahte ii leat vásáhus, oaidnu dahje historjá fidnošeapmái. Dat leat sihke buorit ja heajos bealit. Rádjegávpihan dáppe lea leamašan ollu, muhto doalvunfitnodagat dáppe eai munno fitnodaga lassin leat. Mu mielas dan galggašii ovddidit, gávnnaha Ismo.

– Viessovátni lea okta hástalus. Vuosttasin lean galgan háhkat maid iežan bargiide viesuid ja bargat eará vuođđobargguid.

Seammás Ismo goittotge movttiida logahallat báikki nana beliid, mat dorjot fidnošeami: – Searvvušlašvuohta lea dáppe nanus. Dáppe olbmot beroštit, ja dáppe leat sihke lotkes vuoigŋa ja lotkes, albma olbmot.

Ohcejoga gielddas leat vássán jagi áigge rahčan iešguđegelágan doaimmaiguin, vai gieldda eallinfápmu ovdána ja fidnošeapmi oažžu doarjaga. Dán lea Ismo maid fuomášan: – Gielddas leat figgan hukset nana vuođu fidnošeami várás, leat lágidan fitnodatforumiid ja fitnodatolbmuid deaivvademiid jna. Vaikke ovttasbarggu ovddideapmi ja fierpmádathuksen lea dáppe Ohcejogas njoahci, de vehá vehážiid mii leat oahppan leat ovttas ja maid bargat áššiid ovttas.

Golmma gieldaguovddáža, Gáregasnjárgga, Ohcejoga ja Njuorggáma, ovddideapmi ja dain fuolaheapmi lea goittotge uhca gildii hástaleaddji. Resurssat leat vánis, ja višuvnnaid lea váttis hukset. – Gal turisma lea gildii áidna vuohki stuorrut. Lassin boahttevaš Luossaguovddáš sáhtášii buktit ođđa fártta ja bargosajiid, suokkarda Ismo.

Naba makkár čalmmiiguin fitnodatolmmoš ieš sikte boahtteáigái? – Mannan čavčča vulggii guhkesáigásaš ja doaimma joatkin jurddašuvvon fitnodatguoibmi. Dát rievdadii plánaid oalát ja čuozai ollu fitnodaga doaimmaide maid ekonomalaččat. Lea leamašan fysalaččat ja vuoiŋŋalaččat duođaid lossat fas beassat ovddos dán heahkka nuppástusas fuolakeahttá. Dál mii figgat fas fidnet fitnodahkii leavttu ja ođđa bargiid bargui. Jurddašalan báhcit ealáhahkii moadde jagi geažes.

– Gal dál juo váillahan asttuáiggi losses oamedovddu haga, bohkosa Ismo ja joatká: Juobe vahkuloahpaid mu jurdagiid devdet fitnodaga áššit. Go dákkár hommái álgá, de dat gáibida čatnašumi bargui. Dušše čatnašumi bokte dát lea maid addán dietnasa. Fitnodat lea stáđásmahttán mu eallima dihto láhkai ja fállan seammás barggu earáidege, gávnnaha Ismo duhtavažžan. – Mun jáhkán, ahte dát fitnodat seailu ja mii gávdnat dása joatki.

– Eamidiin letne plánen fárret dás uhcit lanjaide, muhto ean goit fárre dán guovllus eret.

Manin Ohcejohkii gánnehivččii fárret? Mii dáppe lea buot buoremus? – Dorvvolašvuohta, muitala Ismo geahppasit. – Go olbmos gávdno binnáš dakkár lappilaš jallodat, de dát lea ovdamearkka dihte gáiddusbargái hui buorre báiki. Soames oahpes olmmoš lea boahtán deikke loaktit iežas ealáhatbeivviid.

– Gal Ohcejogas ássan lea addán munnje earálágan geahččanguovllu eallimii ja áššiide. Dáppe leat dihto láhkai albma olbmot ja áššit, man lea eará sajis váddáset gávdnat.

– Dieđusge máŋgasat vurdet, ahte luossa máhccá johkii, ja dan vuorddán munge, šuohkiha Ismo.