Gielddahoavddas: Vaššisáhka – duot áigámet guoržžu

Muittátgo go ovdalašáiggiid olbmot ságastalle gilidáhpáhusain, girkokáfestallama oktavuođas, gávppi šiljus ja bigálusbáikkis. Galhan olbmot ságastallet ainge njunnálagaid, muhto lassin leat boahtán juo jagiid dassá sierralágan ságastallanforumat neahtas ja sosiála media kanálat. Buohkat besset dál ságastallamii mielde ja juohkeokta sáhttá ohcat dan iežas seammamielalaččaid joavkku.

Fiinna jurdda vejolašvuođas ságastallat buotlágan áššiin lea jorggihan juo áigá dassá iežas vuostá. Máŋgga neahttaforumis ja some-kanálas lea šaddan ain eanet báiki, gos vaššiságat bohtet ovdan.

Go olbmot deaivvadit njunnálagaid, de eatnašat smihttet ain mo nubbái hállat ja máŋgasat máhttet guldalitge nuppi. Váidalahtti gal dákkára oaidná dušše hárve neahta ságastallanforumiin ja somes. Dasto leat vel miljovnnat neahttastálut, maid oaivilin lea dušše dagahit riidduid ja árvitmeahttunvuođa.

Vaššisáhka bohciida dábálaččat áššiin, maidda laktásit stuorra oaivilearut. Dieđalaš diehtu dahje faktadieđut eai vaššiságaid cakka. Dovddut, oaivilat ja disinformašuvdna mearkkašit eambo.

Vássán jagi áigge vaššiságaid eatnatvuohta lea vuhtton ságastallamiin, mat leat guoskkahan earet eará korona, boahkuhusaid, sode-bargiid bálkkáid, luonddu máhcaheami ovddeš dillái, Al-Hol báhtareaddjiid ja translága. Ovdamearkkat guhkesáigásaš, jagiid bisti vaššisága fáttáin leat dálkkádatnuppástus, nuoskkidangeahpedeamit, sisafárren, sosiáladorvu, dásseárvu ja seksuálavehádagaid vuoigatvuođat.

Maŋimuš vahkuid áigge máŋgasat Inarilainen-aviissage lohkkiin leat gártan vásihit vaššiságaid iežaset vuostá. Sámediggelága ođasmahttima guoski almmolaš ságastallan lea sisttisdoallan mealgat vaššiságaid, rasismma ja juoba giktaleami álbmotjoavkku vuostá. Iežan oasi lean munge vaššiságas ožžon, muhto in lahkage nu ollu go áššis aktiivvalaš sámenuorat leat gártan váldit vuostá. Máŋggas sis juo jagiid áigge.

Go smávva sámeminoritehta ovddasteaddjiid ja sin bealušteaddjiid fallehit ná rahpasit, juoba sii geat geavahit válddi, ii sáhte leat eará go hirpmástuvvan ja morašlaš.

Dákkárgo lea rávesolbmuid servvolaš ságastallankultuvra Suomas jagis 2022? Dán láhkaigo mii láhttet earáiguin riikkas, mii lea čalmmustahttán iežas jahkelogiid áigge álbmogiidgaskasaččat ráfi ja olmmošvuoigatvuođaid ovddideaddji riikan. Dat ii leat mu Suopma.

Vaššiságas lea boahtán min servodagas ođđa guoržžu. Dat duššada buorredáhtolaš ságastallama ja nuppiid guldaleami. Vaššisáhka lasiha vuostálasvuođa ja nanne olbmuid sierraneami iežaset joavkun.

Vaššisága ulbmil lea ovttatolbmo dásis soardit ja dagahit balu. Vearrámus dilis vaššisáhka heajuda olbmuid oktiigullevašvuođa dovddu, ja ná heajuda oppa riikka siskkáldas dorvvolašvuođa. Vaššiságaide giktaleapmi leage okta guovddáš informašuvdnaváikkuheami gaskaoapmi.

Mii dárbbašat eanet eakti dialoga ja nuppiideamet guldaleami. Sátnefriddjavuhtii gullá maid sátnevástufriddjavuohta. Buoremusat dan sáhttá juohkehaš ieš testet, go govahallá iežas dakkár olbmo sadjái, gii vásiha vaššiságaid. Buot dehálamos lea goit dat, dohkkehago stuorra jaskes eanetlohku vaššiságaid riikkasteamet.

Taina Pieski, gielddahoavda

Čálus lea almmustahtton maiddái Inarilainen-aviissas.